پوزولان
سال ها قبل، انسان به اين كشف مهم و ارزنده نائل آمد و دريافت كه وقتي مواد سيليسي بسيار ريز با آهك مخلوط مي شود، سيمان هاي داراي خواص هيدروليكي توليد مي‌نمايد. يك نوع از اين مواد، خاكستر آتشفشاني تحكيم يافته يا توف بود كه در حوالي پوزولي ايتاليا پيدا شد. پس از آن، واژه پوزولان به هر نوع ماده اي با خاصيت مشابه فوق صرف نظر از منشأ زمين شناسي آن، اطلاق گرديد.
ASTM-C618 پوزولان را به اين صورت تعريف مي كند: «ماده سيليسي يا سيليسي آلوميناتي كه به خودي خود ارزش چسبندگي ندارد، اما به شكل ذرات بسيار ريز و در مجاورت رطوبت با درجات حرارت معمولي با هيدروكسيد كلسيم واكنش شيميايي داشته و تركيباتي را به وجود مي آورد كه خاصيت سيماني و چسبندگي دارد.» بنابراين، پوزولان يك ماده طبيعي يا مصنوعي است كه حاوي سيليس فعال است. لازم است كه ماده پوزولاني به شكل پودر شده باشد، زيرا فقط در اين صورت سيليس مي تواند در حضور آب با آهك (كه بر اثر هيدراتاسيون سيمان پرتلند ايجاد مي گردد) سيليكات هاي كلسيم پايدار را كه داراي خواص چسبندگي اند، تشكيل دهند. ضمناً در بررسي كلي پوزولون ها بايد متذكر شد كه سيليس آنها بايد بي شكل (آمورف) باشد، زيرا قابليت ايجاد واكنش سيليس متبلور بسيار كم است....