مقدمه
با
نگاهی به تاریخچه انبار و انبارداری در کشورهای صنعتی ملاحظه می شود که
انبار و مسائل مربوط به بهره برداری بهتر از آن، بعد از جنگ جهانی دوم مورد
توجه قرار گرفت و آن زمان مسئله مهم و مورد نظر تسهیل و تسریع عملیات
انبار نمودن کالا، افزایش ضریب استفاده از فضا و بالا بردن حفاظت و ایمنی
در انبارها بود. این روند که به ساخت و استفاده از تجهیزات مختلف جهت حمل و
نقل و انبار نمودن کالا انجامید، از سال 1965 میلادی وارد مرحله جدیدی شد و
استفاده از ارتفاع زیاد در انبارها به کمک تجهیزات پیشرفته تر رایج گردید.
هدف از این کار استفاده هر چه بیشتر از ارتفاع به جای سطح، به منظور کاهش
هزینه نگهداری واحد کالا و نهایتاً حل مشکل انبار نمودن کالا در مراکز
تولید انبوه بود.
1ـ1ـ تعریف انبار
انبار
محلی برای نگهداری کالاها و مواد است؛ در صنعت برای نگهداری مواد اولیه،
کالاهای نیم ساخته، محصولات یک واحد تولیدی، قطعات یدکی دستگاهها و ماشین
آلات و اجناس اسقاط، و در تجارت به منظور نگهداری اقلام و کالاهای خریداری
شده برای توزیع و فروش از انبار استفاده می شود ...
فهرست مطالب
فصل اول: عوامل مؤثر در انتخاب محل انبار
مقدمه
1ـ1ـ تعریف انبار
2ـ1ـ عوامل مؤثر در تعیین محل یک مجتمع انبار
1ـ2ـ1ـ ظرفیت مورد انتظار
2ـ2ـ1ـ موقعیت تقریبی مبدأ و مقصد کالاهایی که انبار می شوند
3ـ2ـ1ـ نوع سیستم ارتباطی حمل و نقل
4ـ2ـ1ـ آزادی عمل و وجود فضای کافی برای انجام سریع فعالیتها
5 ـ2ـ1ـ محدودیتهای مربوط به تهیه زمین
6ـ2ـ1ـ هزینه های مربوط به آماده سازی زمین
7ـ2ـ1ـ محدودیتهای قانونی
8ـ2ـ1ـ همسایگی
9ـ2ـ1ـ تبلیغات
10ـ2ـ1ـ استفاده از خدمات شهری
11ـ2ـ1ـ ایمنی
3ـ1ـ عوامل مؤثر در تعیین محل انبارهای کارخانه ها
1ـ3ـ1ـ انبار مواد اولیه و محصول
2ـ3ـ1ـ انبار قطعات نیم ساخته
3ـ3ـ1ـ انبار ابزار
4ـ3ـ1ـ انبار قالب
5ـ3ـ1ـ انبار ضایعات و قراضه ها
6ـ3ـ1ـ انبار ملزمات و لوازم مصرفی پرسنل
فصل دوم: طراحي انبار
1ـ2ـ بخشهای مختلف یک مجتمع انبار
1ـ1ـ2ـ سالنهای ذخیره سازی کالا و مواد
2ـ1ـ2ـ بخشهای اداری و مالی
3ـ1ـ2ـ بخشهای خدماتی
2ـ2ـ تأسیسات مورد نیاز یک مجتمع انبار
3ـ2ـ عوامل مؤثر در طراحی یک مجتمع انبار
فصل سوم: وسايل مورد استفاده براي نگهداري كالا
1ـ3ـ پالت
1ـ1ـ3ـ چرا از پالت استفاده کنیم؟
2ـ1ـ3ـ انواع پالت از نظر جنس
1ـ2ـ1ـ3ـ پالت چوبی
2ـ2ـ1ـ3ـ پالت فلزی
2ـ3ـ بالس پالت
1ـ2ـ3ـ موارد استفاده باکس پالت
3ـ3ـ ظرف
1ـ3ـ3ـ موارد استفاده از ظرف
4ـ3ـ قفسه
1ـ4ـ3ـ موارد استفاده از قفسه
5 ـ3ـ خرک
1ـ 5 ـ3ـ موارد استفاده خرک
2ـ 5 ـ3ـ انواع خرک از نظر جنس
فصل چهارم: وسايل حمل و نقل
1ـ 4 ـ چرخ دستی ها
2ـ 4 ـ تراکتورهای صنعتی
3ـ 4 ـ تراکهای حمل واحد بار (پالت تراک)
4ـ 4 ـ تراک جور کردن سفارشات
5 ـ 4 ـ لیفت تراک شاخکدار
1ـ 5 ـ 4 ـ لیفت تراک تعادلی
2ـ 5 ـ 4 ـ لیفت تراک راهرو باریک
6 ـ 4 ـ ماشین هدایت شونده اتوماتیک
7ـ 4 ـ استاکرها
8 ـ4ـ جرثقیلها
9ـ 4 ـ نقاله
فصل پنجم: ساير تجهيزات و وسايل مورد نياز در انبار
1ـ5 ـ وسایل توزین
2ـ5 ـ جاروهای مکانیکی و الکتریکی
3ـ5 ـ وسایل علامت گذاری
4ـ5 ـ بی سیم
5 ـ5 ـ تلویزیون مدار بسته
6 ـ5 ـ نردبان و چهارپایه
7ـ5 ـ محافظ پالت
فصل ششم: طرح اسقرار تجهيزات و كالاها در انبار
1ـ6ـ عوامل مهم در استقرار کالاها و مواد در انبار
1ـ1ـ6ـ میزان مراجعه به اقلام
2ـ1ـ6ـ هم خانواده بودن اقلام
2ـ6ـ روشهای انبار نمودن کالا
1ـ2ـ6ـ روش انباشته (کپه ای)
2ـ2ـ6ـ روش قفسه بندی
فصل هفتم: طرح سيستم تعيين موقعيت موجودي
1ـ7 ـ فلسفه سیستم
2ـ 7ـ روشهای تعیین موقعیت کالا
1ـ2ـ7ـ روش حافظه‌ای
2ـ2ـ7 ـ الصاق کارت مشخصات کالا بر روی قفسه یا انباشته مواد
3ـ2ـ7 ـ روش کدگذاری
فصل هشتم: حفاظت و ايمني در انبار
1ـ8ـ مسائل ایمنی مربوط به محیط کار
1ـ1ـ8ـ گرد و غبار
2ـ1ـ8ـ نور و روشنایی
3ـ1ـ8ـ دمای محیط
4ـ1ـ8ـ نظافت و بهداشت انبار
5 ـ1ـ8ـ سر و صدا
2ـ8ـ مسائل ایمنی مربوط به کارکنان
3ـ8ـ مسائل ایمنی در ارتباط با حمل و نقل
4ـ8ـ مسائل حفاظتی در ارتباط با کالاها و اقلام انبار
1ـ4ـ8ـ توجه به علائم ایمنی بسته های کالا
2ـ4ـ8ـ توجه به فاسد شدن اقلام
3ـ4ـ8ـ توجه به سرقت اقلام
4ـ4ـ8ـ اقدام در زمینه جلوگیری از حریق
فصل نهم: دستورالعمل طراحي سيستم فيزيكي انبار
1ـ9ـ نمودار جریان فعالیتها جهت طراحی پروژه
1ـ1ـ9ـ تهیه اطلاعات اولیه
2ـ1ـ9ـ بررسی و تکمیل اطلاعات اولیه
3ـ1ـ9ـ آیا انبار ساخته شده است یا نه؟
4ـ1ـ9ـ در نظر گرفتن چند طرح کلی و مناسب در رابطه با انبار
5ـ1ـ9ـ تفکیک و گروه بندی اقلام
6 ـ1ـ9ـ انتخاب ظروف ذخیره سازی برای هر گروه
7ـ1ـ9ـ محاسبه تعداد ظروف مورد نیاز گروهها
8 ـ1ـ9ـ انتخاب نوع قفسه و تجهیزات ذخیره سازی
9ـ1ـ9ـ محاسبه تعداد قفسه ها و تجهیزات لازم
10ـ1ـ9ـ تعیین نوع وسایل حمل و نقل
11ـ1ـ9ـ محاسبه تعداد وسایل حمل و نقل
12ـ1ـ9ـ تهیه لی آت مقدماتی
13ـ1ـ9ـ ارزیابی فضا و طرح اولیه
14ـ1ـ9ـ آیا سیستم ذخیره سازی مناسب است؟
15ـ1ـ9ـ ارزیابی فنی و اقتصادی طرح
16ـ1ـ9ـ آیا طرح انتخاب شده با توجه به محدودیتها بهترین طرح است؟
17ـ1ـ9ـ تهیه نقشه استقرار قفسه ها، تجهیزات و ارائه لی آت نهایی
18ـ1ـ9ـ تعیین شکل ظاهری و خصوصیات انبار
فصل دهم: نحوه ورود و خروج كالا در انبار
1ـ10ـ كدگذاري
2ـ10ـ چیدن اجناس در انبار
3ـ10ـ کاردکس انبار
4ـ10ـ اجناس و کالاها از چند طریق وارد انبار می شوند:
5ـ10ـ خروج اجناس از انبار، به چند طریق صورت می گیرد
1ـ5ـ10ـ درخواست کالا و مواد از انبار
2ـ5ـ10ـ حواله انبار
3ـ5ـ10ـ صدور ابزار از انبار
4ـ5ـ10ـ برگشت کالای امانی دریافتی
5ـ5ـ10ـ کالای غیرقابل قبول
6ـ5ـ10ـ رسید و تحویل مستقیم
7ـ5ـ10ـ خروج کالا از مؤسسه
6ـ10ـ صدور کالا از انبار
7ـ10ـ واحد تدارکات
8ـ10ـ مرحله درخواست خرید کالا یا مرحله تقاضای تهیه و تدارک کالا
9ـ10ـ خرید داخلی
1ـ9ـ10ـ خریدهای جزئی
2ـ9ـ10ـ خریدهای متوسط
3ـ9ـ10ـ خریدهای عمده
10ـ10ـ مناقصه
1ـ10ـ10ـ مناقصه عمومي
2ـ10ـ10ـ مناقصه محدود
11ـ10ـ مزايده
12ـ10ـ ترك مناقصه يا مزايده
13ـ10ـ خريد خارجي
14ـ10ـ پيش فاكتور (پروفرما)
15ـ10ـ انواع خريدها از نظر سيستم
1ـ15ـ10ـ خريد برنامه ريزي شده
2ـ15ـ10ـ خريدهاي ورودي يا اضطراري
3ـ15ـ10ـ خريد به طور متمركز
4ـ15ـ10ـ خريد به طور غيرمتمركز
5ـ15ـ10ـ خريد از نظر قيمت
16ـ10ـ رسيد انبار
17ـ10ـ برگ رسيد و تحويل مستقيم
18ـ10ـ برگشت كالاي مازاد بر نياز
19ـ10ـ شمارش موجودي
1ـ19ـ10ـ شمارش موجودي دايمي
2ـ19ـ10ـ شمارش موجودي دوره اي (انبارگرداني)
فصل يازدهم: فهرست فرمها
فرمهاي اصلي براي ورو و خروج كالا توسط انبار دار شركت آب و فاضلاب شيراز
منابع و مآخذ