چكيده تحقيق
مجموعه حاضر با موضوع ابراء و آثار و احكام آن در فقه و حقوق موضوعه ايران تدوين يافت كه اولاً به بررسي ماهيت و احكام ابراء در فقه و حقوق پرداخت و ثانياً احكام ابراء در عقود و ايقاعات مختلف و مقايسه آن با اعمال حقوقي ديگر مورد بررسي قرار گرفت كه براي نيل به اين اهداف مباحث در پنج فصل تهيه و تنظيم گردد. در فصل اول كليات تحقيق، تعريف لغوي و اصطلاحي ابراء و چند اصطلاح ديگر كه باين شده؛ كه به عبارت مختصر ابراء مشتق از «برء» به معني بيزار كردن، ادا كردن وام و صرف نظر كردن از طلبكار از حق خود به اختيار است. در فصل دوم ماهيت ابراء از حيث عقد و ايقاع، اسقاط مورد بررسي قرار گرفت كه مشهور فقها و حقوقدانان قائل به ايقاع و اسقاط ابراء شدند و اينكه قبول مديون در آن شرط نيست. همچنين در اين فصل اركان ابراء (مبريء ابراء كننده)- مبرأ (ابراء شونده) مبرأ منه (موضوع ابراء)، اقسام و شرايط لازم براي تحقق ابراء، آثار و احكام مترتب بر آن ذكر شد كه اثر اصلي ابراء سقوط طلب و انحلال تضمين هاي ان بود. فصل سوم را مقايسه ابراء با اعمال حقوقي ديگر مانند: هبه دين، ايفاء دين، اعراض در بر گرفت كه همه اين اعمال از جهت سقوط و برائت مديون با ابراء مشترك ولي ماهيتي متمايز با ابراء دارا بودند. در فصل چهارم ابراء در برخي عقود و ايقاعات ارائه گرديد. به عنوان مثال در عقد ضمان، اثر ابراء مضمون عنه و ضامن توسط مضمون له و همچنين اثر ابراء در وديعه، غصب و اقدامات پزشكي و غيره مورد بررسي قرار گرفت.
فصل پنجم پيرامون مشتبهات ابراء كه عبارتند از تهاتر، تبديل تعهد، مالكيت ما في الذمه تدوين يافت.
مقدمه
بي ترديد ابراء يكي از مسائل علمي بين افراد جامعه است كه بين فرد طلبكار و بدهكار واقع مي شود و از طرفي همه افعال و اعمال ما در جامعه بايد وجهه شرعي و قانوني داشته باشند چرا كه شارع مقدس براي تك تك امور و جزئيات زندگي ما حكمي مقرر نموده، لذا بر ما لازم اس كه احكام و مسائل فقهي را فراگرفته و در اين مسير از هيچ كوششي دريغ نورزيم. به همين منظور تحقيق حاضر در نظر دارد مسأله ابراء را كه يك از مسائل مهم فقهي است مورد بررسي قرار داد و احكام و آثار آن را با توجه به كتب فقهي و حقوقي بيان نمايد و ديدگاه فقهاي متأخر و حقوقدانان را ارائه كدن.
اين تحقيق در 5 فصل تهيه و تنظيم شده است. فصل اول- كليات تحقيق را در بر مي گيرد. فصل دوم- حاوي مطالبي پيرامون ماهيت، اركان و همچنين شرايط تحقق ابراء و مواردي از اين قبيل است.
فصل سوم- مقايسه ابراء با اعمال حقوقي ديگر مانند هبه، ايفاء، دين، اعراض و... را در برمي‌گيرد و در فصل چهارم كه شايد مهمترين فصل تحقيق نيز باشد احكام ابراء را در عقود و ايقاعات مختلف مورد بررسي قرار داده و در فصل پنجم- مشابهات ابراء ارائه گرديده است.

فصل اول
1-1- بيان موضوع
ابراء عبارت از اين است كه داين از حق خود به اختيار صرف نظر نمايد. در مورد ماهيت ابراء بين فقهاء اختلاف نظر وجود دارد ولي مشهور اماميه معتقدند كه ابراء ايقاع و عمل حقوقي يك طرفه است كه با ايجاب داين صورت مي گيرد و احتياجي به قبول مديون ندارد ...