پيشگفتار

از خدوند بزرگ، اخلاص و دوام و تاثير سخن و نوشته مي طلبيم و اميد داريم كه اين گام كوچك در زمينه سازي براي گرايش فريضه بزرگ نماز، موثر باشد و در سايه نظام اسلامي، سهمي در نشر فرهنگ اسلامي در سراسر جهان داشته باشيم. كه اين وظيفه يكايك ماست. و امت بزرگ اسلامي ما، بتواند با تكيه به هويت ديني و فرهنگ غني اسلامي خويش، دژ استوار حمايت از حق، و پناه مستحكمي براي محرومان جهان باشند.
چرا عبادت؟
عبادت، به معناي اظهار ذلت، عالي ترين نوع تذلل و كرنش دربرابر خداوند است. در اهميت آن، همين بس كه آفرينش هستي و بعثت پيامبران (عالم تكوين و تشريع) براي عبادت است. خداوند مي فرمايد:
« و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون»
هدف آفرينش هستي و جن و انس، عبادت خداوند است.
كارنامه همه انبيا و رسالت آنان نيز، دعوت مردم به پرستش خداوند بوده است:
« و لقد بعثنا في كل امه رسولا ان اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت»
پس هدف از خلقت جهان و بعثت پيامبران، عبادت خدا بوده است. روشن است كه خداي متعال، نيازي به عبادت ما ندارد و سود عبادت، به خود پرستندگان بر مي گردد، همچنانكه درس خواندن شاگردان به نفع خود آنان است و سودي براي معلم ندارد.
ريشه هاي عبادت
آنچه انسان را به پرستش و بندگي خدا وادار مي كند اموري است، از جمله:
1- عظمت خدا
انسان وقتي خود را در برابر عظمت و جلال خدايي مي بيند، نا خودآگاه در برابر او احساس خضوع و فروتني مي كند. آن سان كه در برابر يك دانشمند و شخصيت مهم، انسان خويشتن را كوچك و ناچيز شمرده، او را تعظيم و تكريم مي كند.
2- احساس فقر و وابستگي
طبيعت انسان چنين است كه وقتي خود را نيازمند و وابسته به كسي ديد، در برابرش خضوع مي كند. وجود ما بسته به اراده خداست و در همه چيز، نيازمند به اوييم. اين احساس عجز و نياز، انسان را به پرستش خدا وا مي دارد. خدايي كه در نهايت كمال و بي نيازي است. در بعضي احاديث است كه اگر فقر و بيماري و مرگ نبود، هرگز گردن بعضي نزد خدا خم نمي شد.
3- توجه به نعمت ها
انسان، همواره در برابر برخورداري از نعمت ها، زبان ستايش و بندگي دارد. ياآوري نعمت هاي بيشمار خداوند، مي تواند قوي ترين انگيزه براي توجه به خدا و عبارت او باشد. در مناجات هاي امامان معصوم، معمولا ابتدا نعمت هاي خداوند، حتي قبل از تولد انسان، به يادآورده مي شود و از اين راه، محبت انسان به خدا را زنده مي سازد آنگاه درخواست نياز از او مي كند. خداوند هم مي فرمايد: « قليعبدوا رب هذا البيت، الذي اطعمهم من جوع و آمنهم من خوف» مردم پروردگار اين كعبه را بپرستند، او را كه از گرسنگي سيرشان كرد و از ترس، ايمنشان نمود. در آيه اي ديگر است، پروردگارتان را بندگي كنيد، چون شما را آفريد.
4- فطرت
پرستش، جزئي از وجود و كشش فطري انسان است. اين روح پرستش، كه در انسان فطري است، گاهي در مسير صحيح قرار گرفته و انسان به « خداپرستي» مي رسد، گاهي انسان در سايه جهل يا انحراف به پرستش سنگ و چوب و خورشيد و گاو و پول و ماشين و همسر و پرستش طاغوت ها كشيده مي شود.
انبيا، براي ايجاد حس پرستش نيامده اند، بلكه بعثت آنان، براي هدايت اين غريزه فطري به مسير درست است. علي (ع) مي فرمايد:
« فبعث الله محمدا بالحق ليخرج عباده من عباده الاوثان الي عبادته»
خداوند، محمد (ص) را به حق فرستاد، تا بندگانش را از بت پرستي به خدا پرستي دعوت كند.
بيشتر آيات مربوط به عبادت در قرآن دعوت به توحيد در عبادت مي كند، نه اصل عبارت. زيرا روح عبادت در انسان وجود دارد. مثل ميل به غذا كه در هر كودكي هست، ولي اگر راهنمايي نشود، به جاي غذا، خاك مي خورد و لذت هم مي برد!
اگر رهبري انبيا نباشد، مسير اين غريزه منحرف مي شود و به جاي خدا، معبودهاي دروغين و پوچ پرسيده مي شود. آنگونه كه در نبود حضرت موسي و غيبت چهل روزه اش، مردم با اغواي سامري، به پرستش گوساله طلايي سامري روي آورند.
بهانه يا تحقيق؟
با توجه به آنچه گذشت، معلوم مي شود كه كساني هستند كه روحيه تعبد و تسليم ندارند و در پي بهانه اند تا شانه از بار تكليف و دينداري خالي كنند. از اين رو مسئله «تحقيق» را عنوان مي كنند و براي هر دستور ديني، دنبال فلسفه و دليل مي گردند و خيلي هم خود را روشنفكر جا مي زنند. قرآن كريم نسبت به برخي از اينگونه افراد درباره اعتقاد به قيامت، مي فرمايد:
« بل يريد الانسان ليفجر امامه، يسل ايان يوم القيمه؟»
گروهي مي خواهند راه گناه را در پيش گيرند، مي پرسند: روز قيامت كي است؟
آنان مثل كودكان بهانه گيري هستند كه هر لحظه بهانه مي گيرند و آن كه انجام شد. بهانه اي ديگر. قرآن درباره چنين كسان مي گويد:
« و ان يروا آيه يعرضوا و يقولوا سحر مستمر»
اگر نشانه از قدرت خدا و معجزات انبيا مشاهده كنند اعراض كرده، مي گويند: اين هم همان سحر و جادوي معمولي و هميشگي است!
اينان در مقابل مكانيك و پزشك و مدهاي خارجي و وسوسه هاي نفس و تمايلات شيطاني تسليم اند و چون و چرا ندارند، ولي وقتي نوبت به دستور دين مي رسد، اهل تحقيق و استدلال مي شوند و قيافه هم مي گيرند.
اهميت نماز
جز آنچه از آيات و احاديث نقل شد، رفتار اوليا خدا نيز اهميت و جايگاه آنرا بيان مي كند. نماز، جز برنامه انبيا بوده است. حضرت عيسي (ع) در گهواره هم مي گويد خداوند مرا تا زنده هستم به نماز و زكات سفارش كرده است:« واوصاني بالصلوه و الزكوه مادمت حيا»
امام حسين (ع)، حتي ظهر روز عاشورا در ميدان مبارزه و در برابر تيرهاي دشمن هم نماز را رها نكرد ...