بدون ترديد ظهور انسان يكي از مهمترين رويدادهاي زيست شناختي در تكامل جهان است. بدين دليل است كه دوره كواترنري به نام دوران انسان زيست (Anthropozoic) توصيف شده است . نشو و نما و انتشار انسان با سرعت فوق العاده اي انجام گرفته است.
طبق مطالعات فيلوژني و مقايسه فسيلهاي بدست آمده از تكامل پستانداران به نظر ميرسد انسان از تكامل برخي پريماتها ( (Primats اشتقاق يافته باشند.
اصولا فسيلهاي بسيار كمي از پريماتها آنهم به صورت اسكلت كامل يافت شده است. چون اين جانوران در جنگل ها وروي درختان زيست مينموده اند و اسكلت آنها بعد از مرگ در اثر عوامل جوّي وتاثيرباكتريهاي مختلف تجزيه گرديده و بنابراين در شرايط مناسب فسيليزه نشده اند.
در حال حاضر ميمونهاي بزرگ را اجداد انسانهاي اوليه ( (Hominid ندانسته و بر خلاف نظريه داروين كه ميمونها را اجداد انسان به شمار ميآورد بايد گفت كه گرچه در جهان جانوران كنوني آدمي از نظر روحي و اخلافي بويژه مسئله خوب و بعد مقام برتري را به خود اختصاص ميدهد ، تشريح مقايسه اي مدارك امروزي و سنگواره ها نشان ميدهند كه انسان جاي عادي خود را در راس سلسلة جانوران اشغال ميكند.
در راسته پريماتها ( نخستيها ) ، انسان با موجودات بزرگ آدمي شكل (Anthropomorph) داراي اختصاصات مشترك از قيبل شباهت قد ، فقدان زايدة دمي ، راه رفتن روي دوپا ، وجود دستها ، رشد زياد مغزي و دندان بندي است. اين شباهت بقدري حقيقي است كه مي تواند در تشخيص استخوانهاي سنگواره ، بويژه اگر اين استخوانها ناقص باشند ، باعث بروز اشتباه شود. لذا بايد صفات تشريحي خاص هر يك از مجموعه ها را دقيقاً تعيين كرد.
منزلت خلقت از منظر خداوند
خلقت انسان و موجودات از منظر قرآن كريم از جايگاه ويژه اي برخوردار است. در آيات متعددي به ذكر نحوه خلقت و بويژه خلقت انسان اشاره شده است.
دعوت انسان به تفكر در خلقت وي از مهمترين نكاتي است كه خداوند بارها و بارها اشاره فرموده است:
آيه 5 سوره طارق - فَلْيَنظرِ الانسنُ مِمَّ خُلِقَ
پس انسان بايد بنگرد كه از چه آفريده شده است؟
ونيز:
20 عنكبوت - قُلْ سِيرُوا فى الأَرْضِ فَانظرُوا كيْف بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنشِئُ النَّشأَةَ الاَخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى كلّ‏ِ شىْ‏ءٍ قَدِيرٌ
بگو: »در زمين بگرديد و بنگريد چگونه آفرينش را آغاز كرده است سپس ]باز [ خداست كه نشأه آخرت را پديد مى‏آورد؛ خداست كه بر هر چيزى تواناست
در اين آيه نيز خداوند به زيبائي انسان را به تفكر در باب خلقت و يافتن آثار و نشانه هاي خلقت بر روي كره زمين دعوت نموده است.
نهايت اهميت و زيبائي كلام خداوند در باب خلقت در سوره علق بيان شده است:
اقرا باسم ربك الذي خلق. خلق الانسان من علق
پيدايش و ظهور انسان بر روي كره خاكي از ميان كليه پديده هاي خلقت از اهميت و جايگاه والائي برخوردار است. شاهد اين مدعا همين بس كه خداوند در اولين ايه اي كه از طريق وحي بر پيامبر اكرم نازل مي فرمايد همانا داستان خلقت و پيدايش انسان را مطرح مي نمايد.
خداوند در اين آيه به هنگام نزول اولين آيه الهي ، از بين مجموع صفاتي كه در ذات اقدس الهي است، خداوند را خالق و آفريننده اي معرفي مي نمايد كه داراي قدرت خلاقيت و آفرينش است. بويژه كه در اين آيه، از بين همه مخلوقات خويش، خداوند را خالق" انسان" بيان فرموده است.
لذا، همين نيز ما را بس كه بدليل اهميت و جايگاه ويژه انسان و خلقت آن نزد خداوند به تحقيق و تفحص در مورد چگونگي مراحل مختلف خلقت بپردازيم.

خلقت موجودات غير حياتي در قرآن
از زمان پيدايش اولين موجودات زنده و گسترش و انتشار آنها بر روي سطح كره خاكي، تنوع و تطور عالم حيات مرهون بروز جهش بوده است.
قرآن كريم ايجاد عالم كائنات را در مراحل تكويني به عنوان «ظهور ناگهاني» يا «خلقت ناگهاني» نام مي‌برد:
آيه 117 بقره - بَدِيعُ السمَوَتِ وَ الأَرْضِ وَ إِذَا قَضى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
]او[ پديد آورنده آسمانها و زمين ]است‏[، و چون به كارى اراده فرمايد، فقط مى‏گويد: »]موجود[ باش«؛ پس ]فوراً موجود[ مى‏شود.
در اين آيه خداوند ظهور ناگهاني عالم هستي اعم از آسمانها و زمين را بيان فرموده و از عبارت «كن فيكون» استفاده نموده است. آنچه از اين عبارت به نظر مي‌رسد خلقت آني و ناگهاني مخلوقات مي‌باشد. بدين معني كه هر زماني كه خداوند صلاح بفرمايد هر آنچه را كه دستور هستي صادر فرمايد در همان آن، موجود خلق مي‌شود.
برخي از صورت ظاهر آيه خلقت بدون سابقه و خلقت بدون مقدمه را از «عدم» به «هستي» و يا از «يك شي» به «موجود زنده» تعبير نموده‌اند اما آنچه شايسته تفسير اين آيه است بروز يك «آفريده» جديدي در يك زمان خاص (اذا) پس از گذشت زمان از مراحل پيشين و با استناد به تكوين مراحل قبلي(قضي) است.
آيه 73 انعام- وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ السمَوَتِ وَ الأَرْض بِالْحَقّ‏ِ وَ يَوْمَ يَقُولُ كن فَيَكونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَ لَهُ الْمُلْك يَوْمَ يُنفَخُ فى الصورِ عَلِمُ الْغَيْبِ وَ الشهَدَةِ وَ هُوَ الحَْكيمُ الْخَبِيرُ
و او كسى است كه آسمانها و زمين را به حق آفريد، و هرگاه كه مى‏گويد: «باش»، بى‏درنگ موجود شود؛ سخنش راست است؛ و روزى كه در صور دميده شود، فرمانروايى از آنِ اوست؛ داننده غيب و شهود است؛ و اوست حكيم آگاه.
بر اساس نظريه مهبانگBig Bang)) در خلق كائنات، پس از انفجار اوليه و توليد اولين عناصر و تركيب آنها با يكديگر و سپس گسترش و انتشار آنها در تمام جهت بر اساس نيروي اوليه انفجار، اشكال مختلف هستي شكل گرفته و پس از گذشت از منه طولاني ستارگان، منظومه‌ها، سحابي‌ها، سيارات، كره زمين و سپس حيات شكل گرفتند. در عالم غير زنده تبديل و تركيب هر چند عنصر يا ماده با هم و ايجاد ماده‌اي جديدتر بر اثر واكنشهاي شيميايي در يك لحظه ناگهاني رخ مي‌دهد. هر چند كه تا رسيدن به شرايط مطلوب تركيب مواد به گذشت زمان و ايجاد بستر لازم نيازمند است اما پس از حصول شرايط بهينه، خلق پديده‌هاي جديد به طور ناگهاني و لحظه‌اي و يا در حداقل زمان رخ مي‌دهد. اين نوع خلقت پديده هاي غير حياتي با توجه به ايات قراني به صورت تدريجي است كه در يك زمان خاص، به وقوع مي پيوندد. اين نوع خلقت را نمي توان آني و بدون سابقه در نظر گرفت بلكه در حقيقت قبل از انجام آخرين مرحله تكاملي خلقت، مراتبي از تكامل" آفريده" در حال انجام بوده است كه با بروز يك حادثه خاص منجر به تشكيل يا خلق موجود جديد مي شود.
آيه 40 سوره نحل - إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشىْ‏ءٍ إِذَا أَرَدْنَهُ أَن نَّقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ
ما وقتى چيزى را اراده كنيم، همين قدر به آن مى‏گوييم: «باش»، بى‏درنگ موجود مى‏شود ...