تحريف از ريشه «حرف» (به معناي لبه، كناره و مرز يك چيز) در لغت، به معناي مايل كردن و منحرف كردن و دگرگون ساختن است، (زمخشري، اساس البلاغة و احمد بن محمد فيومي، مصباح المنير في غريب شرح الكبير) و تحريف سخن، به معناي ايجاد نوعي دگرگوني و انحراف در آن است.
در يك دسته‌بندي كلي، تحريف هر سخني از جمله تحريف قرآن را مي‌توان به سه نوع تحريف معنوي و تحريف لفظي و تحریف عملی تقسيم كرد. مقصود از تحريف معنوي، برداشت انحرافي از معناي کلام يا تفسير و توجيه يک سخن، برخلاف مقصود گوينده آن است. اين نوع تحريف، قطعاً نسبت به قرآن صورت گرفته است. حضرت علي(عليه السلام) در نهج‌البلاغه از وقوع چنين تحريفي در زمان خويش، به خدا شكوه مي‌برد(به خدا شكوه مي‌برم از گروهي كه با جهالت زندگي مي‌كنند و با گمراهي مي‌ميرند. در ميان آنان كالايي كسادتر از قرآن، آن‌گاه كه شايسته تلاوت شود و پررونق‌تر و گرانبهاتر از قرآن، آن‌گاه كه از جايگاهش منحرف شود، وجود ندارد» ( نهج البلاغه، تنظيم و تصحيح صبحي صالح، خطبه 17). و از وقوع آن در آينده نيز خبر مي‌دهد.(به راستي كه بر شما پس از من زماني خواهد آمد كه... نزد مردم آن دوران كالايي كسادتر از قرآن، آن‌گاه كه شايسته تلاوت شود و پررونق‌تر از قرآن، آن‌‌گاه كه از جايگاهش منحرف شود، وجود ندارد» (همان، خطبه 147).‌
تحريف لفظي نيز اگر به معناي عدم رعايت ترتيب نزول آيات و سوره‌ها در مقام نگارش و قرائت آنها باشد، مسلّماً در مورد قرآن تحقق يافته است؛ به اين معنا كه آيات و سُوَر قرآني موجود، در موارد بسياري بر طبق ترتيب نزول تدريجي آن تنظيم نشده است؛ البته مي‌دانيم که، قرآن نازل ‌شده بر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) از زمان نزول تاكنون نه مفقود شده و نه بر آن مطلبي افزوده شده است، بلكه همواره بين مسلمانان نوشته و حفظ مي‌شده و با تواترِ قطعي بي‌نظيري، نسل به نسل قرائت شده تا به دست ما رسيده است. اين مسئله از مسلّمات تاريخ و مورد اتفاق و قبول مسلمانان، بلكه اکثر دانشمندان غير مسلمان است.
اما اگر مقصود از آن، تغيير در اعراب كلمات، يا دگرگون شدن الفاظ آيات (جابه‌جايي يا تغيير الفاظ آنها) و يا كاستي برخي آيات، كلمات و حروف قرآن مجيد در عين محفوظ ماندن اصل آن (از بين نرفتن کل قرآن به عنوان يک کتاب) باشد، اين‌ گونه تغيير و تحريف مورد اختلاف و محل نزاع است.
تحریف عملی:  آنست كه آن را بر خلاف عمل كنند.