هدف كلي :
هدف كلي اين درس آشنايي دانشجويان با
كاربرد معقولانه مفاهيم و مضامين مربوط به هر يك از شاخه هاي جغرافياي
طبيعي در برنامه ريزي شهرها و روستاها مي باشد.
تا از طريق اين شناخت
بتوانند توان و ظرفيت طبيعت را براي برنامه ريزي باز يابند و در طرح ها و
پروژه هاي مربوط به بهره برداري از مواهب طبيعي و كاهش مخاطرات آن به کار
گيرند.
جايگاه درس:
درس کاربرد جغرافيای طبيعی در برنامه ريزی شهری وروستايي ,جزو دروس اصلی رشته جغرافيا است.
در
واقع ويژگي هاي ژئومورفيك و توپوگرافيك يك مكان جغرافيايي نه تنها در
پراكندگي ويا تجمع فعاليتهاي انساني موثر است، بلكه در نهايت يكي از عوامل
موثر در شكـل و سيمـاي فيزيكـي ساختهـاي فضـايي نيز به شمار مي آيد.
به
علاوه برنامه ريزي هاي زيربنايي شهر به دور از تأثيرات شرايط توپوگرافي
نبوده و نيست، زيرا توپوگرافي محل و جهت گيري ناهمواري ها در مسايلي نظير
ساخت و سازشهري و يا در ارگانيسم جابجايي جمعيت شهر و غيره نقش
انكارناپديري دارد.
به طور كلي واحدهاي ژئومورفيك و عناصر
توپوگرافيك به صور زير بريك شهر اثر مي گذارند، كه با توجه به آنها مي توان
براي شهرهاي موجود و يا درشهرهاي آتي اقدام به برنامه ريزي نمود.
تأثير در تكوين، پيدايش و به عبارت دقيق تر مكان يابي و جايگزيني شهرها
اثر گذاري بر توسعه فيزيكي سكونت گاههاي شهري و تعيين سمت توسعه آنها
نقش پردازي در الگوي پراكنش و توزيع فضايي شهرها،حوزه نفوذ و ارتباط نقاط شهري
تأثير در مورفولوژي و نقشه (ساخت وبافت) شهري
متأثر ساختن سازه ها ، تأسيسات و شرايط خدمت رساني شهري
اثر نهادن بر فعاليتهاي اقتصادي شهر
كاربرد در شناسايي مراكز فراغتي و استراحتي نواحي پيرامون شهرها
الف ) واحدهاي ناهمواري و انواع شهر
استقرار و پيدايش يك شهر بيش از هر چيز تابع شرايط محيطي و موقعيت جغرافيايي است.
عمده
ترين عناصر موقع طبيعي عبارتنداز: فلاتها، كوهها و تپه ها، چاله ها و دره
ها ، دشتهاي مسطح (پديپلين )، دشتهاي پايكوهي، جلگه ها و سواحل ، ارتفاع و
شيب زمين ، رودخانه ها و مسيل ها ، مخروط (افكنه ها، ماسه زارها ، پلايا و
كوير، باتلاق، مرداب ، تالاب ، نيزار ، جنگل ، درياچه ، دريا و امثال آن.
در رابطه با واحدهاي اصلي ناهمواري ، نقش آنها در پيدايش و تكوين شهرها، مي توان انواع شهر را از هم تفكيك نمود.