مقدمه پژوهش:

امروزه بر اثر پيشرفت سريع علوم و تكنولوژي، مفهوم آموزش و پرورش به كلي دگرگون شده و علماي علوم تربيتي معتقدند كه آموزش و پرورش مشتمل بر سه مرحله اساسي، شامل الف) تهيه و تدوين هدفها، ب) آموزش، ج) اندازه گيري و ارزشيابي است (سيف نراقي و نادري، 1374).

ارزشيابي بخش جدائي ناپذير فرآيند آموزش بشمار مي رود و نقش آن نظارت بر تغييرات رفتاري دانش آموزان بطور اخص و نظارت بر كارآيي ساير عناصر آموزش و پرورش بطور اعم است (شريفي وكيامنش، 1366).

بنا به گفته سيف (1375)، ضرورت استفاده از آزمونهاي پيشرفت دقيق، روا و به دور از ابهام به صورت فزاينده اي احساس مي گردد تا بتواند در ارزشيابي دقيق و هدايت يادگيري دانش آموزان مورد استفاده مسئولين آموزش قرار گيرد.

به هر حال، اگر هدف در هر نوع آموزشي موثرتر نمودن آن و آسانتر كردن امر فراگيري براي فراگيران است، مربيان موظفند برنامه آموزش خود را برحسب تواناييها و نيازهاي فراگيران تنظيم و تدوين نمايند و از طريق اندازه گيري و ارزشيابي‌هاي گوناگون و مكرر، پيشرفت و مسير آن را مشخص سازند (سيف نراقي، نادري، 1370).

بنابراين پژوهش حاضر بنا دارد با بررسي ميزان ارتباط سوالات پاياني، با اهداف و محتوي كتب درس ضمن كمك به شناخت وضعيت موجود ارزشيابي و اندازه گيري پيشرفت تحصيلي گامي در جهت اصلاح روشهاي ارزشيابي بردارد.

بيان مسئله:

كشورهاي پيشرفته همزمان با دگرگوني برنامه ها، مواد آموزشي و روشهاي تدريس، بدنبال تغيير بنيادي نظام امتحاني و سنجش و هماهنگ كردن‌ آن با اهداف آموزشي هستند و بخش بزرگي از وقت و كوشش نظام آموزشي، جهت تدارك ابزار و شيوه‌هاي ارزشيابي معتبر، متناسب با نظريه هاي تعليم و تربيت صرف گرديده است (خلخالي، 1375).

مطالعات متعدد نشان مي دهد كه بيشتر سوالهاي معلم ساخته تنها اختصاص به يادآوري اطلاعات بسيار جزئي و خاص دارد، بنابراين سوالاتي كه معلمان بكار مي‌برند با هدفهاي اصلي تدريس، آنان هماهنگ نيست (هومن، 1371).