فهرست
بخش اول – کلیات    10
فصل اول: تعاریف    10
مبحث اول – تعریف لغوی قاچاق    10
بحث دوم – تعریف قانونی قاچاق    10
گفتار اول: تعریف قاچاق در قانون انحصار تجارت خارجی    11
گفتار دوم: تعریف قاچاق در قانون مجازات مرتکبین قاچاق    11
گفتار سوم: تعریف قاچاق بر اساس قانون امور گمرکی    12
گفتار چهارم: تعریف قاچاق توسط اشخاص حقوقی    13
فصل دوم: انواع قاچاق    14
مبحث اول: انواع قاچاق از نظر تعریف    14
مبحث دوم: انواع مختلف قاچاق    15
گفتار اول: قاچاق ارز    15
گفتار دوم: قاچاق کالای گمرکی و تجاری    17
گفتار سوم: قاچاق سلاح و مهمات    19
گفتار چهارم: قاچاق آثار ملی و عتیقه جات    21
گفتار پنجم: قاچاق مواد افیونی و مخدر    23
گفتار ششم: قاچاق اشخاص    24
فصل سوم: عناصر و ارکان جرم قاچاق    26
مبحث اول: عناصر عمومی    26
مبحث دوم: عنصر مادی    27
گفتار اول: سیر تکاملی جرم تا عنصر مادی    28
گفتار دوم: تهیه مقدمات ارتکاب جرم    29
گفتار سوم: جرم تام    29
بحث سوم: عنصر معنوی    31
بخش دوم    32
فصل اول: شناخت شیوه های مهم ارتکاب به جرم قاچاق    33
مبحث دوم: انواع ورود کالای قاچاق به داخل کشور    35
گفتار اول: کالای وارده از طریق دریا    35
گفتار دوم: کالای وارده از طریق هوا    36
گفتار سوم: کالای وارده از طریق خشکی    37
گفتار چهارم: کالای وارده توسط مسافر    38
فصل دوم: اثرات منفی قاچاق در جامعه    39
مبحث اول: اثرات منفی قاچاق بر اقتصاد کشور    39
گفتار اول: آثار قاچاق بر سیاستهای اجرایی دولت    40
گفتار دوم: آثار منفی قاچاق بر سیاستهای بازرگانی    42
گفتار سوم: آثار منفی قاچاق بر درآمدهای عمومی دولت    42
گفتار چهارم: آثار منفی قاچاق بر سلامت جامعه و مصرف کنندگان    43
مبحث دوم: آثار فرهنگی و اجتماعی قاچاق    43
گفتار اول: تهاجم فرهنگی    44
گفتار دوم: غارت هویت فرهنگی    45
گفتار سوم: بحران در کانون خانواده    46
گفتار چهارم: تضعیف فرهنگ کار    47
فصل سوم: علل گرایش به قاچاق و روشهای مناسب برای مقابله به آن    48
مبحث اول: شناسایی علل گرایش به قاچاق برای مقابله با آن    48
مبحث دوم: شناسایی روشهای مناسب برای مقابله عملی با قاچاق    52
بخش سوم: صلاحیت سازمانهای رسیدگی کننده    56
فصل اول: سازمانهای رسیدگی کننده به جرم قاچاق    56
مبحث اول: سازمانهای غیرقضایی    56
گفتار اول: سازمانهای شاکی    57
مبحث دوم: مراجع قضایی    58
گفتار اول: محاکم قضایی (دادگاههای انقلاب و یا عمومی)    59
گفتار دوم: سازمان تعزیرات حکومتی    60
فصل دوم: تکلیف کالای مکشوفه    62
مبحث اول: چگونگی تعیین تکلیف کالاهای قاچاق مکشوفه    62
مبحث دوم: آثار تعقیب قضایی نسبت به سازمان کاشف    64
گفتار اول: حق الکشف سازمان کاشف    66
گفتار دوم: حق الکشف مأموران    68
فصل سوم: راه حل های پیشنهادی برای مبارزه با قاچاق    68
چکیده
قاچاق معضل دیرینه ای است که از دیرباز خسارت های اقتصادی و فرهنگی گسترده ای به کشور وارد کرده و ملتی را از درآمدهای مشروع و قانونی چشمگیر محروم ساخته است. این پدیده شوم از دورانی آغاز می شود که جوامع بشری و نیازمندیهای آنان گسترش پیدا کرد و مردم هر منطقه جغرافیایی از تامین کلیه نیازمندیهای خود عاجز و ناتوان گشتند به همین خاطر از یک طرف برای تأمین نیازهای خود و نیز عرضه و فروش تولیدات اضافی ناگزیر از انجام مراودات تجاری بودند و از طرف دیکر گسترش روابط تجاری و سیاسی حکومتها را بر آن داشت که به منظور کسب درآمد و نظارت و کنترل بر روابط تجاری و به منظور اعمال حاکمیت و تأمین منابع مالی حکومت مقررات گمرکی وضع نماید.
با گسترش و پیچیده تر شدن روابط تجاری و تنوع تولیدات ماشینی، ترویج فرهنگ مصرفی، تسهیل امر حمل و نقل و گسترش روابط سیاسی اقتصادی پدیده قاچاق روز به روز پیچیده تر شده و زمینه ارتکاب آن افزایش یافت و این بلای اجتماعی گریبانگیر کشورها گردید. ظهور پدیده قاچاق و ارتکاب به آن کشورها را بر آن داشته تا مقرراتی جهت پیگیری و مبارزه با آن تدوین و به مرحله اجرا گذارند. در ایران نیز هرچند به علت آزاد بودن ورود و خروج کالا و ارز به کشور قاچاق به معنی فعلی جایگاهی نداشت اما دولت «قانون مجازات مرتکبین قاچاق» را به تصویب رساند و آن را به مرحله اجرا درآورد. در این تحقیق سعی شده چکیده ای از مبحث قاچاق و آثار آن و عوامل مختلف مربوط به آن مورد بحث قرار گیرد.
فصل اول تعاریف
مبحث اول: تعریف لغوی قاچاق
قاچاق واژه ای ترکی و از لحاظ لغوی به معنای «کاری که پنهانی و با تردستی انجام شود» می باشد. در ترمینولوژی حقوقی، قاچاق این گونه معرفی شده است  قاچاق در معانی ذیل به کار می رود:
1-حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه ای (خواه دو نقطه مزبور در داخل کشور باشد «قاچاق داخلی» خواه یک نقطه در داخله و یک نقطه در خارجه باشد که آنرا «قاچاق خارجی» می گویند) برخلاف مقررات مربوط به حمل و نقل به طوریکه این عمل ناقض ممنوعیت یا محدودیتی باشد که قانوناً مقرر شده است.