فصل اول: كلیات و تعاریف
مقدمه
روند رشد جمعیت
تئوری مالتوس
نیازمندی به سوخت و الیاف
كلیات زراعت
فصل دوم: گروه بندی گیاهان زراعی
گروه بندی گیاهان زراعی
انواع طبقه بندی گیاهان زراعی:
1- طبقه بندی علمی گیاهان
2- بر اساس طول عمر
3- بر اساس وسعت و دامنه كشت
4- بر اساس هدف تولید
5- بر اساس راهكارهای مدیریتی
6- بر اساس عملیات زراعی مشترك
7- بر اساس عكس العمل به طول روز
8- بر اساس طول فصل رشد
9- بر اساس دمای مطلوب رشد
10- سایر تقسیم بندی های گیاهان زراعی
طبقه بندی علمی گیاهان
گروه بندی بر اساس طول عمر
گروه بندی بر اساس وسعت و دامنه كشت
طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس هدف تولید
طبقه بندی گیاهان زراعی بر اساس راهكارهای مدیریتی
تقسیم بندی بر اساس عملیات زراعی مشترك
گروه بندی بر اساس عكس العمل به طول روز
گروه بندی بر اساس فصل رشد
گروه‌بندی بر اساس دمای مطلوب رشد
فصل سوم: اندام‌های گیاه (شكل، ساختمان، وظایف)
چرخه زندگی گیاهان
اندام های تشكیل دهنده پیكره گیاه
انواع سیستم ریشه‌ای
ساقه
انواع ساقه:
ساقه‌های آبی
ساقه‌های هوایی
ساقه‌های زمینی
برگ
انواع برگ
آرایش برگ روی ساقه
وظیفه برگ
ساختمان گل :
كاسه گل (كاسبرگ ها)
جام گل (گلبرگ ها)
نافه گل (پرچم ها)
مادگی گل (برچه ها)
میوه و دانه
انواع میوه:
میوه های ساده
میوه‌های مركب
دانه یا بذر
نحوه رشد محور جنینی
فصل چهارم: عوامل محیطی مؤثر بر رشد و نمو گیاهان
خاك
اجزای تشكیل دهندة خاك
مواد معدنی خاك
بافت خاك
ساختمان خاك
وزن مخصوص خاك
مواد آلی خاك
رطوبت خاك
طبقه بندی بیولوژیكی آب خاك
عوامل مؤثر در مقدار و مصرف آب قابل استفاده
هوای خاك
موجودات زنده خاك
رنگ خاك
دمای خاك
مواد غذایی خاك
واكنش خاك
خاك های اسیدی
خاك های هالومورفیك
هوا
گازهای اتمسفری
رطوبت هوا
دمای هوا
باد
آب
انواع گیاهان از نظر نیاز به آب:
1- گیاهان آبدوست (هیدروفیت)
2- گیاهان خشكی پسند (زروفیت ها)
3- گیاهان مزوفیت
كارآیی مصرف آب
تنش آب
اثرات فیزیولوژیك تنش خشكی
مكانیسم های مقاومت به خشكی
كیفیت آب
نور
كیفیت نور (Light spectral quality)
طول موج های مختلف طیف الکترومغناطیسی
شدت نور (Light intensity)
مدت تابش نور
درجه حرارت
صفر فیزیولوژیك
دماهای اصلی:
درجه حرارت كمینه یا حداقل
دمای مطلوب یا بهینه
دمای بیشینه یا حداكثر
نیاز حرارتی گیاهان
فصل پنجم: آماده سازی بستر بذر
تهیه فیزیكی بستر بذر:
الف- عملیات شخم اولیه
ب- عملیات شخم ثانویه
ج- خاك ورزی در مرحله داشت
د- خاك ورزی پس از برداشت
ه- خاك ورزی در فصل آیش
و- خاك ورزی با اهداف ویژه:
1- زیر شكنی
2- شخم در خطوط تراز
3- شخم كاهشی یا شخم صفر
ادوات و تجهیزات آماده سازی زمین:
گاو آهن:
الف- گاو آهن های سوكی یا برگردان دار (moldboard plough)
ب- گاو آهن های بشقابی (disk plough)
ج- گاو آهن های اسكنه ای (chisel plough)
د- گاو آهن ایرانی
شخم
روش های شخم:
الف - شخم كناری (ازهم)
ب - شخم میانی (برهم)
ج - شخم پیرامونی
د - شخم یك طرفه
عمق شخم:
شخم سطحی (15 تا 20 سانتیمتر)
متوسط (20 تا 25 سانتیمتر)
عمیق (25 تا 30 سانتیمتر)
خیلی عمیق (بیشتر از 30 سانتیمتر)
ادوات مورد استفاده در عملیات تكمیلی تهیه فیزیكی زمین عبارتند از:
دیسك
دندانه
ماله
غلتك
شیارساز
نهركن
مرزبند (Ridger)
ماله و ادوات تسطیح كننده زمین
آماده سازی زمین از نظر شیمیایی
نیتروژن (N)
فسفر (P)
پتاسیم (K)
كلسیم (Ca)
عناصر غذایی كم مصرف (ریزمغذی‌ها)
علل كاهش عناصر غذایی در خاك
انواع كودها
كودهای آلی:
1- كود حیوانی
2- كمپوست
3- كود سبز
كودهای معدنی
انواع كودهای شیمیائی:
1- كودهای نیتروژنی:
الف- كودهای نیتراتی
ج) كودهای آمیدی NH2
2- كودهای فسفری:
الف- محلول در آب
ب- نامحلول
3- كودهای پتاسیمی
4- كودهای مخلوط
5- كودهای میكرو (ریز مغذی ها)
انتخاب نوع و میزان كود
زمان كود دهی:
1- قبل از كاشت
2- بعد از كاشت
روش های كود دهی:
تزریقی
پراكندن
نواری
كناری
همراه با آبیاری
محلول پاشی یا تغذیه برگی
تهیه بیولوژیكی زمین
فصل ششم: بذر در زراعت
تعریف بذر در زراعت
سلامت بذر
بلوغ بذر
اندازة بذر
عمر (سن) بذر
خلوص ژنتیكی بذر
خلوص بذر فیزیكی
ضد عفونی بذر
كرك زدایی
پیش جوانه زنی بذر قبل از كشت
عوامل محیطی مؤثر بر جوانه زنی بذر
خفتگی بذر
قوه نامیه بذر
فصل هفتم: عملیات كاشت
فصل بذر كاری:
1- گیاهان پائیزه:
2- گیاهان بهاره:
3- گیاهان دو فصله:
4- گیاهان تابستانه
تاریخ كاشت
روش های كاشت
بذر كاری به طریق دست پاش
بذر كاری ردیفی
بذر كاری كپه ای
نشاء كاری (Transplanting)
عوامل مؤثر بر تعیین تراكم مطلوب بوته:
اندازه نهایی گیاه
طول دوره رشد
قدرت ترمیم فضا
نیاز به نور
رقابت علفهای هرز
میزان بذر در هكتار
آرایش كاشت
عمق كاشت
وسایل كاشت
ردیف كار غلات دانه ریز
ردیف كار گیاهان علوفه ای
ردیف كار گیاهان وجینی
غده كار سیب زمینی
ماشین نشاء كار
فصل هشتم: عملیات داشت
آبیاری
زمان آبیاری
مقدار آب در هر نوبت آبیاری
روش های آبیاری:
1- آبیاری سطحی
2- آبیاری تحت فشار
3- آبیاری زیر زمینی
آبیاری غرقابی
آبیاری نشتی (جوی و پشته ای)
آبیاری شیاری
آبیاری بارانی
آبیاری قطره‌ای
تنك كردن
زمان تنك كردن
ابزار تنك كردن
واكاری
وجین و سله شكنی
خاك دادن پای بوته
كنترل آفات
روش های مبارزه با آفات:
1- مبارزه زراعی
2- كنترل مكانیكی
3- كنترل فیزیكی
4- كنترل بیولوژیكی
5- كنترل شیمیایی
انواع سموم آفت كش از نظر تركیب شیمیایی:
الف- آفت كش های گیاهی
ب- آفت كش های روغنی
ج- آفت كش های معدنی
د- حشره كش های آلی
بیماری های گیاهی
بیماریهای گیاهی بر اساسی نوع عامل بیماری زا:
1- بیماری های قارچی
2- بیماری های باكتریایی
3- بیماری های ویروسی
4- بیماری های نماتدی
كنترل بیماری های گیاهی
سم پاش‌ها
علف های هرز
انواع علف هرز از نظر مورفولوژی
انواع علف هرز از نظر نوع زندگی:
علف های هرز كامل
علف های هرز انگل
علف های هرز نیمه انگل
انواع علف هرز از نظر چرخه زندگی:
فهای هرز یكساله، دو ساله و چند ساله
روش های كنترل علفهای هرز:
روش مكانیكی
روش زراعی
روش بیولوژیكی
روش شیمیایی
انواع علفكش ها:
الف - از نظر طیف تأثیر
ب- از نظر نحوة ورود به بافت گیاهی:
تماسی
نفوذی یا سیستمیک
ج- از نظر زمان مصرف:
1- علفكش های دوران آیش
2- علفكش های قبل از كاشت (Preplant)
3- علفكش های پیش رویشی (Pre-emergence)
4- علفكش های پس رویشی (Post-emergence)
نحوه كاربرد علفكش ها
فصل نهم: عملیات برداشت محصول
زمان برداشت
زمان برداشت غلات
زمان برداشت گیاهان علوفه ای
زمان برداشت حبوبات
زمان برداشت در گیاهان غده ای
روش ها و وسایل برداشت
برداشت غلات دانه ریز
برداشت گیاهان علوفه‌ای
برداشت گیاهان علوفه‌ای سیلویی
برداشت گیاهان غده ای
فصل دهم: آیش و تناوب زراعی
تعریف آیش
تناوب زراعی
انتخاب نوع محصول در كشاورزی یك منطقه
عوامل مؤثر بر انتخاب تناوب زراعی:
اقتصاد آب آبیاری
میزان بهره وری از زمین
كنترل فرسایش خاك
كنترل علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی
توزیع نیروی انسانی و ماشین آلات
عوامل اقتصادی
اصول توالی محصولات در تناوب زراعی
نمونه هایی از تناوب های رایج در كشور