درک روحیه جوانان و نیکی به آنان
جوان، عنصری فعال و حساس در جامعه است که حقوق و وظایفی بر او معین است و می تواند، منشأ بسیاری از دگرگونی های اجتماعی باشد. به همین دلیل، باید بزرگان جامعه و بزرگ ترهای خانواده، از احوال جوان خود جویا و آگاه باشند و هرگز او و حقوق او را از یاد نبرند؛ زیرا رعایت حقوق جوان، در هدایت جوان به سوی انجام دادن وظایفش بسیار مؤثر است. از آن جا که بزرگ ترها گاهی نمی توانند احساسات جوانان را به خوبی درک کنند، جوانان نیز ناراضی و گاهی معترضند. ازاین رو، رعایت روحیات جوانی و نیازهای روحی و جسمی آنان بسیار مهم است. در میان گروه های جامعه، جوانان بیش از گروه های دیگر در عرصه اجتماعی، به نیکی و نگاه پر مهر و لطف بزرگ ترها نیاز دارند. بدون توجه و احسان بزرگ ترها، عرصه شکفتن و بالندگی بر جوانان تنگ می شود. پیامبر گرامی اسلام می فرماید: «اُوصیکُمْ بِالشُّبّان خَیرا فَإِنَّهُمْ أَرَقُّ أَفْئِدَةً؛ درباره جوانان به خیر و نیکی سفارش می کنم، چرا که قلب آنان رقیق و مهربان است.» امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:
رَحِمَ اللّه ُ مَنْ أعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ قال: قُلْتُ کَیْفَ یُعینُهُ عَلی بِرِّهِ؟ قال: یَقْبَلُ مَیْسُورَهُ وَ یَتَجاوَزُ عَنْ مَعْسُورِهِ وَ لا یُرْهِقَهُ وَلا یَخْرَقُ بِهِ.
خدا بیامرزد کسی را که فرزندش را در نیکی و نیکوکاری اش یاری کند. راوی از امام پرسید: چگونه؟ امام صادق علیه السلام در جواب فرمود: آنچه فرزند در توان داشته و انجام داده است، بپذیرد و از آنچه توانایی نداشته است، درگذرد و او را به گناه و معصیت وا ندارد و با مدارا و برخورد سنجیده با او رفتار کند.
در روایت دیگری نیز از رسول گرامی، به نیکی و هم یاری با جوان از زاویه ای دیگر چنین توجه شده است:
رَحِمَ اللّه ُ عَبْدا أَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ بِالإحْسانِ اِلَیْهِ وَالتَّأَلُّفِ لَهُ وَتَعْلیمِهِ وَتَأْدیبه.
رحمت الهی شامل حال بنده ای باشد که فرزندش را با نیکی و احسان به او، همخو شدن با او و آموزش علم و ادب بر انجام دادن خوبی ها یاری کند.
از آنچه گذشت درمی یابیم، خوبی و احسان با جوانان، یکی از راه های موفقیت آنان است. پی آمد چنین رویه ای، محبت و عشق جوان به خانواده و جامعه است و همه، زاییده برخورد شایسته و صادقانه و نیک جامعه و خانواده با جوان است.
پیام متن:
انس و الفت و نیکی کردن به جوانان، یکی از راه های کمک به او در رسیدن به رشد و کمال و خوبی هاست.
برخورد سنجیده با لغزش های جوان
دوران جوانی، دوران بحران غریزه هاست و بیشتر جوانان در برابر این نیروی ویرانگر، دچار لغزش و خطا می شوند. در این حال، به سعه صدر و هدایت بزرگ ترها نیاز دارند. برخورد ناسنجیده با جوان، به ویژه در عرصه اجتماعی، تأثیر منفی فراوانی در روحیه فرد دارد و گاهی او را به سرسختی و لجاجت وا می دارد و برای مدت طولانی، از میدان تربیت دور می سازد. امام علی علیه السلام درباره شیوه برخورد با جوان خطاکار، روش های تربیتی راه گشایی را یادآور می شود. ایشان می فرماید:
اِذا عاتَبْتَ الحَدَثَ فَاتْرُکْ لَهُ مَوْضِعا مِنْ ذَنْبِهِ لِئَلاّ یَحْمِلَهُ الإِخْراجَ عَلَی الْمُکابَرَة.
هرگاه جوانی را بازخواست کردی، مقداری از گناهان او را نادیده بگیر تا مؤاخذه تو، او را به طغیان و لجاجت وادار نکند ...